Қазақстанда қызылшамен сырқаттанушылықтың өсуі байқалады. Науқастардың 81,5%-ы 14 жасқа дейінгі балалар, олардың 70% - дан астамы вакцинацияланбаған.
Қызылша – жедел жұқпалы вирустық ауру, ең жұқпалы инфекциялардың бірі. Вирустың жұғу индексі 93-95% құрайды. Вирус жөтелгенде және түшкіргенде ауа тамшылары арқылы таралады. Бұл инфекция 100% сезімталдықпен сипатталады.
Вакцинацияланбаған жас балаларда қызылша ауруы және асқынулардың, соның ішінде өлімнің даму қаупі жоғары. Кез-келген адам қызылшаны жұқтыруы мүмкін, вакцинацияланбаған немесе вакцинациядан кейін иммунитетті дамытпаған адамдарда иммунитет болмайды.
Қызылшадан қорғаудың жалғыз тиімді жолы - вакцинация. Қызылшаға қарсы вакцина көптеген жылдар бойы қолданылып келеді. Ол қауіпсіз, тиімді.
Қазақстан Республикасы халқы арасында қызылшамен сырқаттанушылықтың одан әрі таралуының алдын алу мақсатында 2023 жылғы 01 қарашада "Қазақстан Республикасында қызылшаға қарсы санитариялық-эпидемиялық және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды жүргізу туралы", тиісті контингенттерге қызылшаға, қызамыққа және паротитке қарсы қосымша жаппай иммундау жүргізу туралы ҚР Бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің №7 қаулысы шығарылды.
Қызылшаға қарсы қосымша жаппай иммундауға жататын контингенттер:
- 6 айдан 10 ай 29 күнге дейінгі балалар – осы санаттағы балаларды қосымша иммундау 2023 жылғы 6 қарашадан басталды; бұл ретте қызылшаға қарсы қосымша жаппай иммундау кезеңінде профилактикалық екпе алған 6-11 айлық балалар 12-15 айға толған кезде Ұлттық егу күнтізбесіне сәйкес қызылшаға қарсы жоспарлы профилактикалық екпе алады, кемінде 4 аптадан кейін;
- 2 жастан 4 жас 11 ай 29 күнге дейінгі балалар қызылшаға қарсы егу мәртебесіне қарамастан жоспарлы тәртіппен - осы санаттағы балаларды қосымша иммундау 2023 жылғы 5 желтоқсаннан басталады;
- 2019-2020 жылдары және 2019 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейінгі кезеңде эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша жүргізілген осы инфекцияға қарсы алдыңғы қосымша жаппай иммундау барысында қызылшаға қарсы профилактикалық екпелері жоқ, сондай-ақ қызылшаға қарсы екпе алмаған медицина қызметкерлері мен денсаулық сақтау ұйымдарының қызметкерлері.
Бұл ретте, 6 айлық балаларды қызылшаға қарсы қосымша жаппай иммундау кезеңде қызылшамен сырқаттанушылық бойынша эпидемиологиялық жағдай тұрақталғанға дейін жүргізіледі, 2 жастан 4 жас 11 айлық 29 күнге дейінгі балалар мен медицина қызметкерлеріне 2023 жылғы желтоқсан мен 2024 жылғы қаңтар аралығындағы жүргізілетін болады.
- Жоғарыда көрсетілген контингенттердің ішінен қызылшаға қарсы қосымша жаппай иммундауға жатпайтындар:
1) қызылшамен ауырған (расталған жағдайға эпидемиологиялық байланысты зертханалық және клиникалық расталған жағдайлар), құжаттамалық растамасы бар адамдар;
2) вакцинаға тұрақты медициналық қарсы көрсетілімдері бар адамдар;
3) 2023 жылы инфекция ошақтарында және кең ауқымды толық иммундау шеңберінде қызылшаға қарсы эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша егілген балалар;
4) 2019-2020 жылдар кезеңінде және 2019 жылдан бастап эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша қызылшаға, қызамыққа, паротитке қарсы иммундау туралы құжаттамалық растамасы бар медицина қызметкерлері мен денсаулық сақтау ұйымдарының қызметкерлері.
Профилактикалық егуді жүргізу алдында дәрігер, фельдшер дәрігер болмаған кезде егілетін адамды термометриямен медициналық қарап-тексеруді жүргізеді, иммундауға қарсы көрсетілімдер болмаған кезде профилактикалық егуді жүргізуге рұқсат ресімдейді, егілетін адамға немесе оның ата-анасына немесе өзге де заңды өкіліне профилактикалық егу, иммундаудан кейін ықтимал күтілетін реакциялар мен қолайсыз көріністер, егуден бас тарту салдары туралы ақпарат береді.
Профилактикалық екпелерді жүргізу, профилактикалық екпелерді жүргізуге уақытша немесе тұрақты медициналық қарсы көрсетілімдер туралы шешімді бейінді мамандардың қорытындысы негізінде дәрігер, дәрігер болмаған кезде – фельдшер қабылдайды.
Иммундау "Профилактикалық егулерді жүргізуге медициналық қарсы көрсетілімдер тізбесін бекіту туралы" ҚР Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 21 қазандағы № ҚР ДСМ-146/2020 бұйрығының талаптарына сәйкес тұрақты немесе уақытша қарсы көрсетілімдер ескеріле отырып жүргізіледі.
Инфекциялық науқаспен байланыс, шектеу іс-шаралары профилактикалық егуді жүргізуге қарсы көрсетілім болып табылмайды.
Егулер егілетін адамның немесе заңды өкілдің егулерін жүргізуге ақпараттандырылған келісім алғаннан кейін жүргізіледі.
Профилактикалық егулерді жүргізуге ақпараттандырылған келісім "Халыққа профилактикалық егулерді ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы ҚР Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 21 қыркүйектегі №150 бұйрығының (бұдан әрі - бұйрық) талаптарына сәйкес қағаз немесе электрондық түрде ресімделеді.
Профилактикалық егуді жүргізу алдында егілетін адамнан немесе оның ата-анасынан немесе өзге де заңды өкілдерінен сұрау салу бұйрық талаптарына сәйкес медицина қызметкерлеріне арналған сауалнама бойынша жүргізіледі.
Иммундауды алғаннан кейін, егілген адамдар 30 минут ішінде иммундаудан кейін қолайсыз көріністер туындаған жағдайда шаралар қабылдау мақсатында медицина қызметкерінің бақылауында болуға тиіс. Кейіннен медицина қызметкерлеріне вакцинаны енгізгеннен кейін 5-6 және 10-11 күнге үйде егілгендерді бақылау қамтамасыз етіледі.
Халықтың денсаулығы әрқайсымыздың жеке қауіпсіздік шараларын сақтауымызға тікелей байланысты. Естеріңізге сала кетейік, қызылшаға қарсы вакцинация ең тиімді қорғаныс болып табылады. Дәрігерге уақытында бару өте маңызды екенін ұмытпаңыз!
«Саран қалалық санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасы» РММ
