19 ҚАЗАН – ҚҰТҚАРУШЫЛАР КҮНІ. 1995 ЖЫЛЫ МЕМЛЕКЕТ БАСШЫСЫНЫҢ ЖАРЛЫҒЫМЕН ҚҰРЫЛҒАН АРНАЙЫ ҚЫЗМЕТ КҮНІ БҮГІНГЕ ДЕЙІН ХАЛЫҚҚА ҚАЛТҚЫСЫЗ ЕҢБЕК ЕТІП КЕЛЕДІ.

Қазақстан тәуелсіздік алғанға дейін елімізде кәсіби апаттық-құтқару қызметі болмаған еді. Адамдарды, қоғамды апаттық жағдайдан құтқару жұмыстарын көбіне қоғамдық ұйымдар, құтқару бекеттері атқарып келді. Бұл қызметтің бір бөлігі милицияға жүктелді.

МАМАНДЫҚТЫҢ ЖАМАНЫ ЖОҚ. ӘРКІМ ӨЗ ІСІНІҢ ШЕБЕРІ БОЛА БІЛСЕ, АБАЙ АЙТҚАНДАЙ, ӨМІРГЕ КЕТІГІН ТАУЫП ҚАЛАНАТЫНЫ КӘМІЛ.

Өткен аптада Саран қаласының Мәдениетүйінде қалалық жастар ресурстық орталығының ұйымдастыруымен «Шебердің қолы ортақ» атты дәстүрлі аймақтық жұмысшы мамандықтар фестивалі өтті. Атамыш фестиваль биыл осымен тоғызыншы мәрте ұйымдастырылып отыр. Ондағы мақсат аспаз, дәнекерлеуші сынды қарапайым жұмысшы мамандықтарының беделін арттыру.

Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев: «Біздің қоғамымыз еңбек құндылықтарын қабылдауды өзгертуі, жас ұрпақты еңбекті бағалауға үйретуі, оны беделді және беделді емес деп бөлмеуі тиіс», - деп атап өткен болатын. Жыл сайын республикада кәсіптік техникалық білім берудің беделі де артып келеді.

Себебі, кәсіптік білім – жастарға сапалы білім, іскерлік және дағды ғана беріп қоймай, жеке тұлғаны қалыптастыруға да септігін тигізеді. Қуанарлығы, қазіргі жастар бұрынғыдай қоғамда жетіп артылатын экономист немесе заңгердің дипломын алып, жұмыссыз жүргеннен гөрі, кәсіптік және техникалық білімді саналы түрде таңдап, еңбек нарығына қажетті маман атануды жөн көреді.

Бұған біз іс-шара барысында көз жеткіздік. Сесебі фестиваль өткен күні Саран қаласының мәдениет үйінде ине шаншар орын болған жоқ. Мәдениет үйінің екінші қабаттағы фойесінде әр колледж студенттері өздерінің еңбек-жұмыстарын қойып, көрме ұйымдастырыпты.

Аймақтық фестивальге Қарағанды өңіріне қарасты қала аудандардың 11 колледждерінің студенттері ат терлетіп келген екен. Атап айтатын болса, олар - Абай көпсалалы колледжі, Балқаш қаласы Қазақмыс корпорациясының политехникалық колледжі, Қарағанды агротехникалық колледжі, Қарағанды индустриалды-технологиялық колледжі, Қарағанды тамақтандыру және сервис колледжі, Қарағанды теміржол колледжі, Қарағанды технология және сервис колледжі, Қарағанды техникалық-құрылыс колледжі, Абай Құнанбаев атындағы Саран жоғары гуманитарлы-техникалық колледжі, Саран техникалық колледжі, Теміртау техникалық колледжі, Шахтинск технологиялық колледжі бар.

«Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Конституциялық Заңға, Қазақстан Республикасы Президентінің «Қазақстан Республикасы Президентін кезектен тыс сайлау туралы» 21.09.2022 жылғы Жарлығына сəйкес «Саран газеті» газетінің редакциясы Қазақстан Республикасы Президенттігіне кандидаттарды сайлау алдындағы үгіт материалдарын орналастыруға арналған баспа көлемін жəне төлем мөлшерін жариялау шарттары мен тəртібі туралы хабарлайды.

Мемлекет басшысы Қарағанды облысына жұмыс сапары барысында автобус және коммерциялық техника өндіретін QazTehna зауытының жұмысымен танысты.

Президентке кәсіпорын жұмысының алғашқы нәтижелері туралы баяндалды.

ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ СТУДЕНТТІК ӨМІРГЕ ҚАЛЫПТАСУЫ ҚИЫН ӘРІ КӨПЖАҚТЫ ҮРДІС. СОНДЫҚТАН ДА, БІРІНШІ КУРС СТУДЕНТІНІҢ КОЛЛЕДЖ ЖАҒДАЙЫНА БЕЙІМДЕЛУ МӘСЕЛЕСІ БІЛІКТІ ҰСТАЗДАРДЫҢ АЛДЫНДАҒЫ ЕҢ БАСТЫ МӘСЕЛЕЛЕРДІҢ БІРІ. КЕШЕГІ МЕКТЕП ОҚУШЫСЫНЫҢ СТУДЕНТТІК ӨМІРГЕ «ЕНУІ» ӘП-СӘТТЕ БОЛА ҚОЯТЫН ҚҰБЫЛЫС ЕМЕС. ОЛ ҮШІН ТОП ЖЕТЕКШІЛЕРІ ӘРТҮРЛІ ДЕҢГЕЙДЕГІ БЕЙІМДЕУ ІС-ШАРАЛАРЫН ҰЙЫМДАСТЫРЫП ЖАТАТЫНЫ БАР.

Бөліп төлеу кредит деп санала ма? Олардың арасында қандай айырмашылықтар бар және ерекшеліктері қандай? Ол жөнінде Fingramota.kz толығырақ айтып береді.

Бөліп төлеу бір қарағанда ыңғайлы құрал сияқты болып көрінеді: сатып алушы тауарға немесе көрсетілетін  қызмет үшін артық төлемсіз бөліктермен төлей отырып, қалаған затын бірден алады.

Бөліп төлеу талаптары сатушы мен сатып алушының арасындағы шартта ұсынылады, онда төлемдердің мерзімі, мөлшері және кестесі көрсетіледі. Сатып алушы тауардың барлық құнын төлеп болғаннан кейін ғана оны меншігіне алады. Ол мерзімін өткізіп алғаны үшін пайыздар мен айыппұлдар төлемейді. Сатып алушы мен сатушының арасында делдал - банк болатын бөліп төлеу түрі бар.

Бөліп төлеудің кредиттен басты айырмашылығы бөліп төлеуді қолма-қол ақшамен алмайды, оны нақты бір зат (тұрмыстық техника, киім-кешек, телефон және т.б.) сатып алу үшін береді. Ал егер де сіз мысалға, банктен кредитті қолма-қол ақшамен алған болсаңыз, онда алған қаражатты бірден жұмсауға міндетті емессіз.

Бұл жерде бөліп төлеу ресімдеу үшін талаптардың әртүрлі болатынын ескеріңіз. Мәселен, банк талап ететін құжаттардың тізімі стандартты болып келеді – байланыс деректері, электрондық мекенжай, ЖСН. Ал дүкен, егер ол әріптес-банкпен  кредиттік шарт ресімдемеген болса, қосымша деректер ұсынуды талап етуі мүмкін, ол тұрғылықты жері бойынша тіркелуді растау, кепілгерлік шарты және т.б.

Неліктен бөліп төлеу сатушылар үшін тиімді?

Бөліп төлеу мен тұтынушылық кредиттердің арқасында адамдар әлдеқайда көп сауда жасайды, нәтижесінде сатушылардың пайдасы арта түседі, яғни осылайша тауар көп сатылады. Әсіресе бөліп төлеу арқылы тұтынушылық тауарлар: тұрмыстық техника, құрылыс материалдары, киім, аяқ киім, кейде үлкен сомаға азық-түлік те жақсы сатылады. Мұнда «қазір тауар, ақша кейін» психологиясы сәтті жұмыс істеуде.

Кейбір жағдайларда дүкендер бөліп төлеуді ресімдеген кезде соманың 20-50% мөлшерінде бастапқы жарнаны, ал қалғанын белгілі бір мерзім ішінде, 2-3 айдан бір жылға дейін төлеуді талап етеді. Әдетте ай сайынғы төлемдер соншалықты көп болмайды, сондықтан сатып алушының қалтасына қатты салмақ түспейді. Ал адам бірнеше бөліп төлеу ресімдеп, өзіне шамадан тыс  жүктеме алса, онда ол басқа әңгіме. Жоспарсыз,  кенеттен жасалған  сатып алулар тұтынушыны ұзақ уақыт бойы кредиттік кіріптарлыққа  әкелуі мүмкін.

Бөліп төлеудің «артықшылықтары»:

- қолыңызда қажетті сома болмаса да  қымбат тауар сатып алу мүмкіндігі;

- бөліп төлеу кезеңінде сатып алынатын тауарды «осы жерде және қазір» пайдалануға болады;

- бөліп төлеуде кредиттік пайыздар болмайды;

- рәсімдеу ыңғайлылығы – сатып алушыға құжаттар жинап, банкке хабарласудың қажеті жоқ. Бүгін барлық қажетті құжаттарды бірден дүкенде, оның ішінде онлайн ресімдеуге болады.

Бөліп төлеудің «кемшіліктері»:

- бөліп төлеудің қысқа мерзімі. Кредит, әдетте, ұзақ мерзімге, бөліп төлеу – бірнеше айға беріледі;

- ай сайынғы жарна сомасының үлкен мөлшері. Сондықтан, тұрақты төлем мөлшерінің қомақты болуына байланысты бөліп төлеу барлығына қол жетімді болмауы мүмкін;

- бастапқы жарна енгізу қажеттілігі;

- дүкен өтпей, жатып қалған тауарлардан құтылу үшін, сондай-ақ маусымдық тауарларды (мысалы тондарды) сату кезінде бөліп төлеуді ұсынуы мүмкін;

- «бөліп төлеу оңай» деген сезім негізсіз шығындарға, қажетсіз сауда жасауға әкеледі.

Бөліп төлеу – кредит пе?

Есіңізде болсын, бөліп төлеуді ұсынатын дүкен кейбір жағдайларда тауарлардың бағасын алдын-ала 10-20%-ға көтеріп, содан кейін банкке сол мөлшерде пайызсыз бөліп төлеу жеңілдігін береді. Сондықтан өзіңізді қызықтырған тауардың нарықтағы құнын әртүрлі дүкендерден тексеріп алыңыз.  

Мұндай сатып алу тауар үшін артық төлемсіз, бөліп төлеу сияқты көрінгенімен, негізінде сатып алушы банк алдында өзіне кредиттік міндеттеме алады. Яғни, бөліп төлеу бұл жерде кәдімгі маркетингтік амал.

Мысалы, сіз кір жуатын машина сатып аласыз. Тұрмыстық техника дүкенінде сізге оны пайызсыз 10 айға бөліп төлеуді ұсынады. Іс жүзінде банк сізбен кредиттік шарт ресімдеп, онда пайыздық мөлшерлеме көрсетіледі. Пайыздар бойынша төлемдердің жалпы сомасын дүкен тоңазытқышқа берілетін жеңілдік түрінде ресімдейді, бұл жеңілдік аталған пайыздардың сомасын өтейтін болады. Сонымен, сізге кір машинасын 200 мың теңгеге сатады – бұл соманы әріптес банк сізге кредитке береді және 10 айдың ішінде ол бойынша 40 мың теңге пайыз жиналады. Дүкен оларды жеңілдік түрінде ресімдейді.

Осылайша, бөліп төлеуді кредиттен ажыратуға көмектесетін – шарт. Сондықтан әрқашан шартты мұқият оқыңыз, оның әрбір тармағын зерттеп шығыңыз. Қаржылық және заңды жауапкершілік түбінде тек сізге ғана жүктеледі!

Бөліп төлеу мен  кредит – бұл үлкен жауапкершілік!

Сіздің бөліп төлеу ресімдедіңіз бе әлде кредит ресімдедіңіз бе бұл  маңызды емес, алайда оларды төлемесеңіз, қиындықтарға тап болуыңыз әбден мүмкін. Мысалы, сізді бөліп төлеу туралы шарт бойынша төлемегеніңіз үшін сотқа беруі мүмкін. Кредиттік шарт бойынша төлемеген жағдайда, кредитор міндеттемелердің орындалмағаны туралы ақпаратты кредиттік бюроларға жолдауға міндетті және бұл ақпарат сіздің кредиттік тарихыңызда көрсетіледі. Кредитор сондай-ақ төлем талабын (егер бұл шара шартта ескертілген болса) қоюы мүмкін және борышкердің қосымша келісімінсіз банк шотынан белгілі бір сома есептен шығарылады. Кредитор берешекті коллекторлық агенттікке сотқа дейінгі өндіріп алуға және реттеуге беруі мүмкін. Сондықтан да, борыштарыңызды уақтылы өтеуді кейінге қалдырмаңыз!

Егер сіздің қаржылық жағдайыңыз қиындап, кредитіңіздің мерзімін өткізіп алсаңыз, онда сіз өз қарызыңызды қайта құрылымдау жөніндегі мәселелерді тікелей кредиторлармен шеше алатыныңызды ұмытпаңыз.

Еске сала кетейік, 2021 жылғы 1 қазаннан бастап банктер мен микроқаржы ұйымдары үшін азаматтардың банктік қарыздар мен микрокредиттер бойынша мерзімі өткен берешегін реттеудің бірыңғай міндетті тәртібі енгізілді. Тәртіп кредитордың тарапынан қарыз алушының ағымдағы төлем қабілеттілігіне сәйкес қарызды қайта құрылымдауға өтінішін қарау жөніндегі жұмыстың жүргізілуін көздейді.

Қаржылық сауаттылығыңызды Fingramota.kz сайтымен бірге арттырыңыз!

Қарыз алушылардың төлем қабілетсіздігін реттеу, оларды оңалту мақсатында Қазақстанда Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша «Қазақстан Республикасы азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттығы туралы» Заң жобасы әзірленді, ол қазіргі уақытта ҚР Парламенті Мәжілісінің қарауында жатыр.

Аталған Заң жобасы халықаралық тәжірибені ескерумен азаматтар үшін банкроттық рәсімдерінің үш түрін көздейді.

Цифрлық технологиялар біздің өмірімізге белсенді түрде енгізілуде және бүгінгі күні көптеген қазақстандықтар қолма-қол ақшасыз есеп айырысуға басымдық беруде. Мектеп маусымы басталған кезде көп ата-аналар балаларға төлем карточкаларын ашады.